Spis treści
I. Doradca w systemie szkolnym, relacje z rodzicami i instytucjami zewnętrznymi. Doradztwo zawodowe w różnych typach szkół
1. Monika Czekaj, Wioletta Trojak, Sylwia Czyżewska
Doradca zawodowy w szkole podstawowej, w gimnazjum
i w szkole ponadgimnazjalnej 11
2. Małgorzata Szeliga-Wenzel, Zdzisława Świątek
Zainteresowania uczniów a wybór zawodu 15
3. Danuta Bazylińska, Alicja Bujała
Jaki zawód? Jaka szkoła? – program zajęć z orientacji zawodowej w gimnazjum 19
4. Grażyna Łysikowska, Aleksandra Nogała
Wewnątrzszkolny system orientacji zawodowej
w Gimnazjum im. Macieja Rataja w Żmigrodzie 26
5. Anna Lachmirowicz, Mariusz Stępniak
Działalność szkolnego ośrodka kariery w Gimnazjum
6. Teresa Zygmunt
Szkolny Bank Informacji Zawodowej 42
7. Lidia Jędryczka
Doradca zawodowy we współpracy z rodzicami 52
8. Małgorzata Smolińska
Współpraca z rodzicami w ramach orientacji zawodowej w szkole 61
9. Elżbieta Jabłońska, Krystyna Opalińska
10. Justyna Kisiel, Danuta Zajączkowska, Dariusz Zajączkowski
Szkolny Bank Informacji Zawodowej w Kłodzkiej Szkole Przedsiębiorczości 77
11. Mariola Marciniak
12. Michał Piznal
Doradca zawodowy w mojej szkole 92
13. Magdalena Odjas
Szkolny Bank Informacji Zawodowej 98
14. Krystyna Anders-Wędzina, Renata Paszko
Program orientacji zawodowej dla poziomu gimnazjalnego
15. Jolanta Wydmuch, Dorota Cebulak
16. Małgorzata Drwięga
Szkolny Ośrodek Kariery w mojej szkole 121
17. Lidia Grubiak
Meandry kariery „biznesmena” 133
II. Klasa szkolna jako przedmiot działań szkolnego doradcy zawodowego
1. Janina Grytka
Projekt zajęć z klasami w ramach przedmiotu wiedzy o kulturze: „Zawody związane z kulturą” 137
2. Mariola Przybycień
Projekt działalności Klubu Aktywności Twórczej i Zawodowej w Gimnazjum w Malczycach 143
3. Joanna Małysz, Aleksander Korczak
Scenariusze lekcji z zakresu doradztwa zawodowego w gimnazjum 149
4. Wioleta Matysek-Szumilas
Chroń swoje marzenia przed krabami.
Zajęcia dla uczniów klas ponadgimnazjalnych 163
5. Marzena Fela
Wychowawca jako doradca zawodowy 168
6. Magdalena Kot
Aktywizacja wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych 178
7. Elżbieta Listwan
Program zajęć z orientacji edukacyjno-zawodowej realizowanych na lekcjach języka polskiego 184
III. Mój uczeń wybiera zawód. Praca z pojedynczym uczniem
1. Joanna Czyż
Zalety i wady poradnictwa indywidualnego i grupowego w pracy doradcy zawodowego 199
2. Agnieszka Jarosz-Zielińska, Bożena Kaczmarska-Posadzy
W czym jesteśmy najlepsi, określamy swoje predyspozycje 213
3. Iwona Bednarz, Joanna Bondaryk, Czesława Gersztyn
Program orientacji edukacyjno zawodowy w ZSZ Nr 5 we Wrocławiu. Absolwent a rynek pracy 232
4. Marzena Naszczak, Dorota Wojtasik
Poradnictwo indywidualne dla osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w OSW Nr 2 we Wrocławiu 238
5. Katarzyna Drąg, Monika Janiszewska
Poradnictwo dla dzieci przewlekle chorych: Kim będę, będę kimś 246
IV. Konteksty...
... wokół edukacji projakościowej w szkole
Krystyna Andres-Wędzina, Maria Czyżowicz, Anita Nakonieczna, Renata Paszko
Projakościowe szkolenie rady pedagogicznej 261
V. Dodatek
studiów podyplomowych „Szkolny doradca zawodowy”
realizowanych w 2006 roku w województwie dolnośląskim
na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej
przez Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego 271
***
O dostrzeganiu wagi edukacji zawodoznawczej może świadczyć to, że Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło przetarg na przygotowanie nauczycieli do roli doradcy zawodowego w ramach studiów podyplomowych.
Ministerstwo Edukacji Narodowej, w części obejmującej województwo dolnośląskie i województwo opolskie, wybrało ofertę konsorcjum: Uniwersytet Opolski (lider) i Uniwersytet Wrocławski.
Dzięki temu w obu województwach szansę zdobycia nowych kwalifikacji uzyskało 362 nauczycieli (255 nauczycieli z województwa dolnośląskiego i 107 nauczycieli z województwa opolskiego).
Proponowane studia podyplomowe były dla uczestników – nieodpłatne. W całości zostały bowiem sfinansowane z budżetu państwa oraz Eduropejskiego Funduszu Społecznego w ramach Działania 2.2. Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich.
Adresatem studiów byli nauczyciele zatrudnieni w gimnazjach lub szkołach ponadgimnazjalnych.
Celem studiów podyplomowych było przygotowanie nauczycieli do:
- udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej polegającej na wspieraniu uczniów w dokonywaniu wyboru kierunku dalszego kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej oraz udzielania informacji w tym zakresie,
- wspierania innych nauczycieli w organizowaniu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu,
- posługiwania się technologią informacyjną i jej wykorzystywania w realizacji zadań doradcy zawodowego oraz podniesienie poziomu znajomości języka obcego.
Proponowane studia podyplomowe są zgodne z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 207, poz. 2110).
Zakres przygotowania merytorycznego jest zgodny z zakresem zadań doradcy zawodowego określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 11, poz. 114).
Zgodnie z tym rozporządzeniem, „do zadań doradcy zawodowego należy w szczególności:
- systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz na pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
- gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia;
- wskazywanie uczniom, rodzicom i nauczycielom dodatkowych źródeł informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym dotyczących:
- rynku pracy,
- trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia,
- wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów przy wykonywaniu przyszłych zadań zawodowych,
- instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym,
- alternatywnych możliwości kształcenia dla uczniów z problemami emocjonalnymi i dla uczniów niedostosowanych społecznie,
- programów edukacyjnych Unii Europejskiej;
- udzielanie indywidualnych porad uczniom i rodzicom;
- prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej;
- koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę;
- wspieranie w działaniach doradczych rodziców i nauczycieli poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie informacji i materiałów do pracy z uczniami;
- współpraca z radą pedagogiczną w zakresie tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, realizacji działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły i programie profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach;
- współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego, w szczególności z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc uczniom i rodzicom.” [fragment rozporządzenia]